HABER-SEN İnternet Sayfamıza Hoş Geldiniz
Sendikamızın örgütlü olduğu kurumlarda, fazla çalışmayı mercek altına yatırdık. Temel amacımız 657 sayılı yasa ve 399 sayılı KHK ‘de belirtilen fazla çalışma hükümleri dışında, usulsüzce kurumlar tarafından gerçekleştirilen aşırı çalışmayı gözler önüne sermek. Haber-Sen olarak bu sömürünün önüne geçmeye kararlıyız.
Fazla çalışma konusunda en büyük keyfiyet ve hukuksuzluğu PTT’ de görüyoruz. PTT’de yasalara aykırı yapılan fazla çalışma o kadar sıradanlaşmıştır ki, çalışan bu durumu kabullenmiştir. Emekçiler artık fazla çalışmayı doğal karşılar hale gelmiş ve bu duruma karşı sesini yükseltmez olmuştur.
A) 657 SAYILI KANUNA GÖRE FAZLA ÇALIŞMA
Fazla Çalışma mevzuatta 657 sayılı yasanın 99. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde Devlet memurlarının mesai saatlerini:
“…Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir. Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir….” ibaresi ile düzenlenmiştir. Aynı yasanın 178. maddesi ise fazla çalışma ücretini düzenlemiştir. Bu maddede;
“…a) Salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı süresince), b) Fabrika, atölye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır….” açık ifadesi yer alıyor. Buna göre kurumlar, yukarıda belirtilen durumlar dışında fazla çalışma yapamayacaklardır. Kurumlar farklı durumlar sebebiyle fazla çalıştırma yaptırırsa, 178. maddede yer alan aşağıdaki hükümler uygulanır:
“….Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti vermeksizin çalıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek yıl içinde kullandırılabilir….”
Burada da görüldüğü gibi yasa, fazla çalışmanın keyfi uygulamalara dönüşmesinin önüne geçmek istemektedir. Bu durumda kurumun normal işleri veya yasada belirtilen şartlar olgunlaşmadan yaptırılacak fazla çalışmalarda, fazla çalışma saatleri toplanarak izin kullandırılmalıdır.
B) 399 SAYILI KHK’YE GÖRE FAZLA ÇALIŞMA
399 sayılı KHK’nin 20. maddesi sözleşmeli personelin haftalık çalışma süresini 40 saat olarak düzenlemiştir. Bu maddeye göre;
“İş ve işyerinin çalışma şartları dikkate alınarak tatil ve çalışma günleri, günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerdeki çalışma şekillerinin tespitine teşebbüs veya bağlı ortaklıkların yönetim kurulları yetkilidir.”
Görüldüğü üzere 399 sayılı KHK’ de açıkça haftalık çalışma saatinin 40 saat olduğu ve yönetim kurulunun haftalık çalışma saatlerini aşmadan gün içinde mesaiye başlama ve bitme saatleri ile günün 24 saatinde devamlılık arz eden hizmetlerde çalışma şekillerini belirleme yetkisi dışında yetkisi olmadığı belirtilmiştir.
Öte yandan 399 sayılı KHK’nin fazla çalışma ücretlerini düzenleyen 30. maddesinde sözleşmeli personele;
“ …a) Zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere, normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yaptırılacak fazla çalışmalar karşılığında bütçe kanunlarında belirlenen miktarlarda saat başı fazla çalışma ücreti ödenir. Ancak aylık olarak, fazla çalıştırma yaptırılacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının% 5’ini; personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin % 15’ini geçemez….” hükmü yer almaktadır.
Ancak 399 Sayılı KHK fazla çalışmanın uygulama esaslarını barındırmaz. Bu sebeple söz konusu KHK, 657 sayılı yasa ve bu yasanın 178 maddesine yönelik hazırlanmış olan Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmelik’ e bağlıdır. Fazla Çalışmanın esasları bu yönetmelikte belirlenmiştir. Yönetmeliğe göre genel olarak haftalık çalışma süresi olan, 40 saatin üstünde yaptıkları çalışma, fazla çalışmadır. Aynı yönetmeliğin 6. maddesi amir ve memurların fazla çalışma yapılacağını çalışanlara bir hafta önce yazılı olarak bildirmesi gerektiğini belirtmektedir. Ancak acele ve özel durumlarda bildirme aynı günde de yapılabilir.Görüldüğü üzere fazla çalışma ancak ve ancak yazılı bildirim ile yapılmalıdır. Bunun dışındaki fazla çalışma hukuka aykırılık teşkil edecektir.
PTT ‘de yaptırılacak fazla çalışma yukarıda belirtildiği şekliyle yapılmalıdır. Ancak yaptırılan fazla çalışmanın kayıtlara geçmemesi için yazılı değil de sözlü olarak bildirildiği bilinmektedir. Halbuki fazla çalışan personele yönelik bilgiler günlük “Aylık Fazla Çalışma Cetveli”ne kaydedilmelidir. Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Dairesi gerekli gördüğünde fazla çalışma programı ve uygulamalarını inceleyebilmelidir.
C) DANIŞTAY KARARLARI IŞIĞINDA FAZLA ÇALIŞMA
Danıştay 8. dairenin 1996/1213 Esas no.lu kararında devlet memurlarının hafta sonu tatillerinde çalıştırılmalarının ancak amir tarafından bir hafta önceden yazılı olarak bildirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Danıştay, bu usule uyulmadan yapılan görevlendirmelere çalışan uymaz ise, hakkında disiplin cezası verilmeyeceğine dair karar vermiştir.
Bir işyerinde iş programının önceden bilinmesi zorunludur. Nitekim hayat bir bütündür ve çalışma zamanından ibaret değildir.Yetkililerin fazla çalışma konusunda daha dikkatli olmaları ve çalışanın ihtiyaçlarını ön plana çıkarmaları gerekmektedir.
Haber-Sen fazla çalışmaya karşıdır ve zorunlu durumlar dışında yaptırılan fazla çalışmayı angarya ve sömürü olarak değerlendirir. Sendikamız angaryanın ortadan kaldırılması için gerekli tüm yollara başvurmaya kararlıdır.
Çalıştığınız Saat Kadar Fazla Çalışma Ücretinizi Alınız !
Angarya Anayasa İhlalidir !
Bilindiği üzere yapılan fazla çalışma aylık cetvellere işlenerek ödemeler yapılır. Bir ayda yapılan fazla çalışma saati kadar ücretin, çalışana ödenmesi gerekir. Bu sebeple saat kotası bahane edilerek fazla çalışma ücretinin ödenmemesi söz konusu olamaz. Böyle bir durumda ödenmeyen fazla çalışma ücretleri mahkeme kararlarıyla alınmaktadır. Bu konuyla ilgili açtığımız davayı kazandık.
Üyemiz Mutafa AKILLI bir ayda toplam 122 saat fazla çalıştırılmasına karşın kurum, saat kotasını bahane ederek 32 saatin fazla ücretini ödemiş; geri kalan 90 saatin ücretini ödememişti. Bu konuyla ilgili davada Adana İdare Mahkemesi’nde açtığımız davayı kazandık. Böylece 122 saatin hepsinin ücreti ödenmiştir. Aynı mahkeme kararında karşılıksız çalıştırmanın Anayasanın 18. Maddesine göre angarya olduğu ve Angaryanın yasak olduğu da ifade edildi.
UNUTMAYINIZ;
· Hedefimiz hukuksuz yaptırılan fazla çalışmanın önüne geçmektir.
· PTT’nin bir yılda aldığı fazla çalıştırma yetkisi sınırlıdır.Bu sınırı aştığı zaman yasaları ihlal etmiş sayılır.
· PTT’nin aylık yaptıracağı fazla çalışmalarda, fazla çalışacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının yüzde 5’ini, personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin yüzde 15′ ini geçemez !
· 2007 bütçesi K cetvelindeki fazla çalışma ücreti saat başına 85 YKR olarak belirlenmiştir.
· Cumartesi günü çalışmak fazla çalışmadır. Bir ayda 4 cumartesi çalışması yapmak demek, toplam 32 saat fazla çalışma yapmak demektir.
· İşyeriniz için ayrılmış olan fazla çalışma saat kotası hakkında bilgi alınız.
· Çalışanlar aylık kaç saat fazla çalıştıklarını dikkatle takip etmeli ve ay sonunda kendilerine ödenen fazla çalışma ücretini kontrol etmelidir. Yasalara aykırı olduğuna inandığınız fazla çalışma uygulamasını Sendikamıza bildiriniz.
Hasan YILDIZ
