Dostlar internette görsün

BASINA VE KAMUOYUNA

DOSTLAR iNTERNETTE GÖRSÜN!

İbrahim Şahin TRT Genel Müdürü olduktan sonra iddialı projelerle ortaya çıkmayı kendi geleceği açısından bir politikaya dönüştürdü.

Genel Müdür koltuğuna oturduktan sonra söyledikleri ile yaptıkları arasında bir paralellik oluşmadı.

İddialı, cilalı sözlerin bir kısmı birkaç günlük gürültüden sonra unutuldu gitti.

Çoğu zaman da bu iddialı, cilalı sözler ve projeler yapılan usulsüzlükleri örtbas etmek için bir paravan olarak kullandı.

30 dilde internet yayını da bu iddialı, cilalı projelerden birisi oldu.

TRT’de gerçekten 30 dilde internet yayını yapılıyor mu?

Kasım ayında yapılan bir törenle TRT’nin yeni web sitesi kamuoyuna tanıtıldı. Site tanıtım sürecinde, özellikle sitenin içerdiği farklı diller üzerinde duruldu ve basının yeni web sitesine bakışı da bu doğrultuda şekillen(diril)di. Genel Müdür İbrahim Şahin, yeni web sitesini BBC’nin web sitesi ile karşılaştırıp, “BBC World, 32 dilde yayın yapıyor. Biz şimdilik 30 dildeyiz.” derken, Bugün gazetesi de bunu “TRT BBC’nin Ensesinde” şeklinde yorumladı.

TRT’nin BBC ile yarıştığını iddia edenlerin BBC’nin web sayfasını incelemedikleri hatta hiç görmediklerini iddia ediyoruz. Eğer BBC’nin web sayfasını incelemiş olsalardı. Kamu hizmeti yayıncılığı sorumluluğu ve duyarlılığı ile BBC’nin, web sitesinin engelliler dahil toplumun her kesimine ve tüm işletim sistemlerine açık olması için bir takım çalışmalar yaptığı, kullanıcılara ipuçları sunduğunu görürlerdi.

(BBC ve TRT’nin web sayfalarının bu açıdan ayrıntılı bir değerlendirilmesinin yapıldığı yazıyı www.habersen-ankara.org.tr adresinden okuyabilirsiniz.)

30 dilde internet yayıncılığını anlatmak için en uygun söz “Dostlar alışverişte görsün” deyimidir.

İstemeden, baştan savma, sırf ele güne karşı ayıp olmasın diye yapılan işler için kullanılan bu deyimi İbrahim Şahin’in 30 dilde internet yayınına şöyle uyarlayabiliriz; “Dostlar internette görsün”

İbrahim Şahin önce  ‘internet yayınında’ çalıştırılmak üzere, sadece 10 dilde, ilgili dilleri bilen personel almak için bir sınav açtı.

Bu sınavın ilan edilişinden yapılışına kadar her aşaması tam bir skandal.

İlgili dili bilmeyenlerin, hatta kurum personeli olmayan kişilerin sınavda jüri olarak görev almasından, dil bilmeyen kişilerin başarılı sayılmasına kadar her türlü usulsüzlüklerle dolu bir sınav yapıldı.

Bu sınav duyurusu yapılırken alınacak personelin hangi statüde çalıştırılacağı açıklanmadı.

Bu kişiler, aniden “istisnai memuriyet” kontenjanından, kadrolu mütercim spiker olarak atandı.

İşin ilginç tarafı mütercim spiker olarak atananlar arasında söz konusu sınava girmeyen çok sayıda kişi de vardı.

24 Eylül 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Hizmetlerinin Tanımı ve Bu Hizmetlere Atanacak Personel Yönetmeliği’nde MÜTERCİM SPİKER kadrosunun tanımı şöyle yapıldı: “İlgili dili; dil bilgisi, fonetik, diksiyon, boğumlama, vurgulama, tonlama hataları yapmadan doğru ve güzel konuşmak; program metinlerini özelliklerine göre değerlendirerek yapım ve yayın çalışmalarına sesle yardımcı olmak; yabancı dilden Türkçeye, Türkçeden yabancı dile ilgili dilin kurallarına uygun olarak yazılı ve sözlü çeviri yapmak; ilgili dilde radyo, televizyon ve web yayınlarında kullanılmak üzere yayın malzemesi hazırlamak, sunmak; ilgili dildeki web sayfaları için içerik hazırlamak, içeriği girmek ve güncellemek, haber kaynakları ile temas kurarak sürekli istihbarat yapmak; olayları yerinde izlemek, haber yazmak ve web sayfasında yayınlamak; gerektiğinde bir olayı mikrofon veya kamera önünde anlatmak, haber röportaj ve haber programları hazırlamak; görev alanına giren konularda verilen talimatlara uygun olarak bir başka yayıncının gözetim ve denetimi altında çalışmak, stüdyoda günlük yayın çizelgeleri doğrultusunda yayının estetik ve bütünlük içerisinde yürütülmesini sağlamak ve ilgili dilde yapılan yayının ihtiyaçları doğrultusunda amirin verdiği diğer görevleri yapmaktır.”

Bu yönetmelikte yabancı dil bilme seviyesi de şöyle tanımlandı; “İlgili yabancı dil için Kamu Personeli Yabancı Dil Sınavı’ndan en az (C) seviyesinde puan almış olmak. (Türk soylu yabancı uyruklular ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçen yabancılar için aranmaz.)”    

Hizmet tanımına göre birçok işi yapabilme yeteneğine sahip olması gereken kişilerin dil bilme seviyeleri ise en alt düzeyde tutuldu.

Böyle olunca ilgili dili ve Türkçe’yi iyi düzeyde bilmeyenler hatta ilgili dilde bir metni okuyup yazamayacak kişiler TRT’ye alındı.

Önceden herhangi bir biçimde yayıncılık deneyimi olmayan bu kişilere, göstermelik de olsa hizmet öncesi eğitim verilmeden, TRT’nin web yayını ve yabancı dil radyo yayınlarının bir bölümü emanet edildi.

Türkçe’ye ve ilgili dile hâkim olmadıkları gibi haber dilini de bilmeyen bu kişilerin yazdıkları, çevirdikleri metinler hiçbir denetimden, süzgeçten geçmeden TRT’nin internet sitesinde yayınlanıyor.

Hal böyle olunca da hatalar birbirini takip etmeye başladı. Türkiye’nin dış politikasına, TRT’nin yayın politikasına aykırı yayınlar, maddi hatalar birbirini izledi.

KKTC Cumhurbaşkanı yerine “Kıbrısın kuzeyinin Türk Cumhurbaşkanı” demenin ne zararı var. Nobel ödüllü  Dalay  Lama yerine “Nobel ödülünü ele geçiren Dalay Lama” demek çok abartılacak bir kusur olmasa gerek!

Sadece 10 dilde yeterli elemanı olan yayınlar düzenli güncellenebiliyor. Diğer dillerdeki sayfalar, ilgili dildeki yayın çalışanları fırsat bulabildiğinde güncellenebiliyor.   

Teknik altyapı hazırlanmadan yayına başlanması sonucu web sayfasında kullanılan görsel malzemeler de insanı güldürten cinsten.

30 dildeki internet sayfalarını dolaşırken ilginç görüntülerle de karşılaşabilirsiniz. Örneğin Arapça sayfasında Türkçe hazırlanmış harita, Çince sayfasında Türkçe grafik görmek her zaman mümkün.

Sonuç olarak TRT’nin 30 dilde yayın yapan bir internet sitesi var mı? Var.

Eğer Araplara ve Çinlilere Türkçe öğretebilirsek onlar da haberlerde kullanılan görsel malzemeleri anlayabilecekler.

“BBC World, 32 dilde yayın yapıyor. Biz şimdilik 30 dildeyiz” demekle olmuyor. Bir süre İngiltere’de eğitim görev ve özgeçmişinde iyi derece İngilizce bildiği belirtilen İbrahim Şahin’ e BBC’nin internet sayfasını iyi incelemesini öneriyoruz. 09.02.2009

Ali YILBAŞI

Genel Başkanı