HABER-SEN İnternet Sayfamıza Hoş Geldiniz
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu “4C’li 4B’liler” olarak bilinen kamu emekçileri lehine önemli bir karara imza atmıştır.
27.4.2022 tarihli ve E.2022/1 sayılı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararıyla; “geçici personel” (4/C) statüsünden “sözleşmeli personel” statüsüne (4/B9 geçirilen personelin sözleşme ücretlerinin belirlenmesinde hizmet süresinin dikkate alınmasına yönelik sonuç açıklanmıştır.
Buna göre; 4C’li 4B’lilerin bugüne kadar sözleşme ücretlerinin belirlenmesinde hizmet süresinin dikkate alınmaması sonucunda yoksun kaldıkları parasal hakların idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.
Söz konusu karar yıllardır mağdur edilen “4C’li 4B’liler” açısından önemli bir karardır. Ancak Danıştay kararının tüm kamu kurum ve kuruluşlarını bağlayıcı bir düzenleme ile tamamlanması gerekmektedir. Aksi takdirde kararın hayata geçirilmesinde ciddi aksaklıklar yaşanacak, konu ile ilgili açılmış ya da açılacak davalar idare açısından kaynak israfına neden olacaktır.
Öncelikle bilindiği üzere “4/C’’liler” olarak bilinen geçici personelin maruz bırakıldığı sorunlar kamu alanında yaşanan temel sorunlar arasında her zaman en ön sıralarda yer almıştır.
Çalıştıkları kurumlar özelleştirme talanı ile ortadan kaldırıldığı için kamuda ağır çalışma koşullarında, düşük ücretlerle güvencesiz olarak istihdam dayatması ile karşı karşıya bırakılan on binlerce 4C’li en temel haklarını elde etmek için uzun soluklu bir mücadeleye zorlanmıştır.
Konfederasyonumuz KESK bugün de devam eden zorlu mücadelede 4C’lilerin hep yanında “güvenceli istihdam, insanca çalışma koşulları ve insanca yaşmaya yetecek ücret” taleplerini sonuna kadar sahiplenmiştir.
4C’lilerin ve onların taleplerini her platformda sahiplenen konfederasyonumuz KESK’in yıllara yayılan mücadelesi, söz konusu mücadelenin kamuoyunca sahiplenilmesi siyasal iktidarı kimi adımlar atmaya mecbur bırakmıştır.
Aradan geçen yıllar içinde geçici personelin; bir mali yıl içindeki çalışma sürelerinde, izin, ek ödeme, mesai gibi kimi temel haklarında kısmi iyileştirmeler yapılmıştır. Ancak 4C’liler bu kısmi iyileştirmelerin hayata geçirilebilmesi için bile yıllar boyu süren hukuki bir mücadele vermek zorunda bırakılmıştır. Siyasi iktidar 4C’lilerin en temel talepleri olan güvenceli istihdam, buna bağlı olarak 4/A veya 4/D kadrosuna geçirilme taleplerini görmezden gelmeye devam etmiştir. Yandaş konfederasyon yönetimi ise on binlerce 4C’liyi boş vaatlerle oylamayı sürdürmüş, üstelik 4C’lerin verdiği mücadelenin ürünü kazanımları bile kendi hanesine yazmaktan geri durmamıştır.
En son 24.12.2017 tarih ve 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile geçici personel (4/C) istihdam biçimine son verilmiştir. Söz konusu KHK’nin 18. Maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na geçici 43. Madde eklenerek “geçici personel” (4/C) statüsünde görev yapanların “sözleşmeli personel” (4/B) statüsüne geçirilmeleri hükme bağlanmıştır.
Buna göre geçici personel statüsündeki personelden Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dışında kalan kurumlarda görev yapanlar öğrenim durumlarına göre idari büro görevlisi ve idari destek görevlisi unvanlı pozisyonlara, TÜİK’te görev yapanlar ise “anketör” unvanlı pozisyonlara geçirilmiştir.
Sözde statü değişikliğinin üzerinden dört buçuk yıl geçmiştir. Ancak söz konusu statü değişikliği ile geçici personelin yıllardır yaşadığı hak kayıpları ve eşitsizlikler ortadan kaldırılmamıştır.
4/B içinde alt bir statü yaratılmış, söz konusu statü için ek ödeme, emeklilik yaşı ve ücret gibi başlıklarda yaşanan mağduriyetler giderilmemiştir. “4C’li 4B’liler” tanımlaması da bu durumu ifade eden bir kavram olarak ortaya çıkmıştır.
Ücretlerinin belirlenmesinde kıdem sürelerinin dikkate alınmaması suretiyle mali kayıplarının derinleştirilmesi 4C’li 4B’lilerin yıllardır maruz bırakıldıkları hukuksuzlardan sadece birisidir.
Bilindiği üzere 657 sayılı Kanun’un 4. maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilen sözleşmeli personele ilişkin usul ve esaslar, 06.06.1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararının eki olan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda belirlenmiştir. Anılan esasların 3. maddesinde, “sözleşmeli personelin ücreti tespit edilirken “pozisyon unvanı, bu unvana ilişkin eğitim düzeyi, kamu kurum ve kuruluşlarında aynı kadro veya pozisyon unvanında geçen hizmet süresinin dikkate alınacağı” hüküm altına alınmıştır.
Ancak söz konusu hüküm 4/B’liler için uygulanırken 4/C den 4/B’ye geçirilenler için yıllardır uygulanmamaktadır.
Kısacası 4C’li 4B’lilerin maaş hesabı daha önce geçici personel statüsünde (4/C) iken geçirdikleri çalışma süreleri hizmet sürelerine eklenmeden yapılmaktadır. Bu durum 4C’li 4B’lilerin önemli mali kayıplar yaşamasına yol açmaktadır.
Söz konusu hukuksuzluğa ilişkin açılan davaların bir bölümü söz konusu personelin lehine, bir ölümü ise aleyhine sonuçlanmış, tam bir keşmekeş ortamı yaratılmıştır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 27.4.2022 tarihli ve E.2022/1 sayılı kararı ile yaşanan keşmekeşe son nokta konulmuştur.
Söz konusu kararda; “Uyuşmazlıklardaki davacılar, 657 sayılı Kanun’un 4/C maddesi kapsamında geçici personel olarak çalışmakta iken, kanuni değişiklik uyarınca “sözleşmeli personel” statüsünde geçirilmiş olmakla birlikte anılan statüde de aynı görevi aynı şekilde yerine getirmeye devam etmektedirler. Dolayısıyla, 657 sayılı Kanun’un Geçici 43. maddesi ve Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’ın ücret tespitine ilişkin 3. maddesi birlikte dikkate alındığında, ücret tespitinde aynı pozisyonda görev yaptıkları hizmet süresinin dikkate alınması gerektiği açıktır.“ Denilmiştir.
Danıştay kararında ayrıca bugüne kadar aykırılığın giderilmesi talebine konu bazı davaların “Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sisteminde (KBS) sisteminde kıdem yılı menüsünün pasif olduğu”, “ücret tespitinin Maliye Bakanlığı tarafından yapıldığı” “Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar’da belirtilen oranların esas alındığı” gibi gerekçelerle reddettiğine işaret edilerek, söz konusu gerekçelerin dayanaksız olduğuna dikkat çekilmiştir.
Maliye Bakanlığı’nın Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 14. maddesi uyarınca ücret tespit etme konusundaki yetkisinin 04.01.2022 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile yürürlükten kaldırıldığının hatırlatıldığı kararda “Ayrıca, Sözleşmeli Personele Ek Ödeme Yapılmasına Dair Karar’da belirtilen oranlar ücret tespiti ile ilgili olmayıp ücrete ilave olarak yapılacak ek ödemelerin belirlenmesi ile ilgilidir” denilmiştir.
Danıştay kararının sonuç bölümünde ise “Açıklanan nedenlerle; bölge idare mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, yukarıda yer alan gerekçe ile dava konusu işlemin iptali ile yoksun kalınan parasal hakların idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği doğrultusunda giderilmesine, 27/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.” Denilmiştir.
Öte yandan yukarıda da dikkat çektiğimiz üzere söz konusu Danıştay kararı tüm kamu kurum ve kuruluşlarını bağlayıcı bir düzenleme ile tamamlandığı takdirde eksik kalacaktır.
Öncelikle kararın hayata geçirilmesinin idareye başvuru şartına bağlanması önemli bir eksikliktir.
İkinci önemli eksiklik ise mevcut tip sözleşmelerine ilişkindir. Mevcut durumda 4/C statüsünden 4/B statüsüne geçirilen personel hizmet süreleri ne oluna olsun aynı sözleşme ücretine imza atmaktadır.
Konfederasyonumuz Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’na hitaben yazdığı yazı ile söz konusu eksiklerin giderilmesi için idareye başvuru şartının kaldırılmasını, mevcut tip sözleşmelerde Danıştay kararına uygun değişiklikler yapılmasını talep etmiştir.
Buna göre tüm kamu kurum ve kuruluşlarının Danıştay’ın kararını kendi bünyelerinde istihdam ettikleri 4C’Lİ 4B’liler için resen hayata geçirmeleri, tip sözleşmelerinde ise söz konusu Danıştay kararına paralel değişiklikler yapılması yönünde bağlayıcı bir düzenlenme derhal hayata geçirilmelidir.
KESK olarak konuya ilişkin gelişmelerin takipçisi olacak, 4C’li 4B’lilerin yanında olmaya devam edeceğiz. Her türlü güvencesiz istihdam biçimine son verilmesi, bütün kamu emekçilerinin güvenceli, kadrolu istihdamı için mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.
Yürütme Kurulu
- Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Kararına ulaşmak için TIKLAYINIZ
- Konfederasyonumuzun Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’na yazdığı yazıya ulaşmak için TIKLAYINIZ
