HABER-SEN İnternet Sayfamıza Hoş Geldiniz
Sendikamız, 17.10.2009 tarih ve 27379(mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının, 2010 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının tespitine ilişkin 2009/15514 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 4. maddesinin 1. fıkrasının ve 9. maddesinin1, 2. ve 3. fıkralarının iptali ve öncelikli olarak yürütmenin durdurulması istemiyle dava açtı.
PTT Genel Müdürlüğü “Neden Personel alınmıyor, çalışanlar izin bile kullanamıyor” sorularına Bahse konu kararnemeyi gerekçe göstererek PTT’deki hukuksuzluklara ve hak gasplarına bahane buluyordu.
Sendikamız PTT’ye ve Diğer Tüm KİT’lere personel alımını kısıtlayan Bakanlar Kurulu kararına yürütme durdurma istemli dava açtı. Bahse konu Bakanlar Kurulu kararı KİT’lere personel alımın kısıtlayarak her geçen gün çalışan sayısının azalmasını sağlarken diğer taraftan Taşeron şirketlerle yaptığı sözleşmelerle binlerce emekçiyi 600 TL’ye çalıştırmaktadır. PTT’de personel eksikliği nedeniyle yıllık izinler kulandırılmamakta, Bayramalarda çalıştırma yaptırılmakta ve nöbetli çalışma yerine 1,10 kuruş ile fazla çalıştırma yaptırılarak emek sömürüsü yolun tercih edilmektedir. Bununla da yetinmeyen PTT Genel Müdürlüğü bir çok kurum ve kuruluşla sözleşmeler imzalayarak hizmetlerine her geçen gün bir yenisini eklemektedir.
Davamızda iptalini istediğimiz ikinci en önemli konu ise FAZLA ÇALIŞTIRMA:
Bahse konu Bakanlar Kurulu Kararı ile KİT’lerde 1,10 kuruş karşılığında alabildiğince fazla çalıştırmanın gelişmiş durumdadır. Bahse konu kararda PTT’nin bir önceki yılda almış olduğu 900.000 saatlik fazla çalıştırmanın %10 artırılabileceği, gerektiğinde bunun da üzerine fazla çalıştırma yaptırılabileceği ifade edilmektedir. PTT Genel Müdürlüğü Bayramlarda, hafta sonlarında yaptırdığı fazla çalıştırma ile çalışanları canından bezdirmiştir.
Pazar günleri dahi emekçileri çalıştırırım anlayışı ile hareket eden yöneticiler, emekçilerin itirazı halinde saati 1,10 kuruş ödeyeceğim gerekçesi ile gelmek zorundasınız demektedir.
Bu yönlerden değerlendirdiğinde bahse konu dava PTT’deki hukuksuzluğun önüne geçerek emekçilerin yasal ve hukuki haklarına sahip çıkmayı hedeflemektedir.
DAVA DİLEKÇESİNDEN BAZI KESİTLER:
“Açıktan ve naklen atama
MADDE 4- (1) Teşebbüs içi eleman nakli suretiyle personel ihtiyacının karşılanmasının mümkün olmadığı hallerde kamu teşebbüslerinde;
a) 2009 yılında ayrılan eleman sayısının (askerlik ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi çerçevesinde istihdam fazlası olarak bildirilenler hariç) en fazla yüzde on (%10)’u kadar personelin açıktan ve/veya naklen atanması,
b) 2009 yılında ayrılan eleman sayısının (askerlik ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi çerçevesinde istihdam fazlası olarak bildirilenler hariç) en fazla yüzde on (%10)’u kadar personelin de, özelleştirme uygulamaları nedeniyle Devlet Personel Başkanlığına bildirilen nakle tabi personelden atanması,
hususlarında kamu teşebbüsünün yönetim kurulu yetkilidir.“
Bu düzenleme ile personel alımında 2009 yılında ayrılan eleman sayısının en fazla yüzde on (%10)’u kadar personelin açıktan ve/veya naklen atanması ve yine 2009 yılında ayrılan eleman sayısının en fazla yüzde on (%10)’u kadar personelin de, özelleştirme uygulamaları nedeniyle Devlet Personel Başkanlığına bildirilen nakle tabi personelden atanması öngörülmüştür.
PTT Genel Müdürlüğü son yıllarda geliştirmiş olduğu projelerle PTT yasalarında belirtilmiş olan görevlerinin yanı sıra birçok hizmet alanına girmiştir. Posta hizmetleri, para transferi, fatura tahsilatı, elektrik, su, doğalgaz, sigorta işlemleri, bilet satışı, internet erişim paketi, mektup, koli, kargo, evde emekli maaşı ödeme gibi bir çok hizmet verilmektedir.
PTT Genel Müdürlüğü posta, banka, lojistik alanlarında 999 merkez, 2.195 şube ve 667 acente olmak üzere toplam 3.861 işyeri ile hizmet vermektedir. Ayrıca Türkiye genelinde toplam 20 adet Posta İşleme Merkezi ve İstanbul’ da iki adet olmak üzere Adana, Ankara, Bursa, Afyonkarahisar, Kayseri ve İzmir’ de toplam 8 adet PTT Kargo İşleme Merkezi oluşturulmuştur.
PTT Genel Müdürlüğü 130’a yakın kurum ve kuruluşla yaptığı hizmet anlaşması gereği belli bir oran karşılığında bu kurumların iş ve işlemleri yapmaktadır. Örneğin kredi kartı ödemesi, SGK işlemleri, elektrik faturaları gibi. 2008 yılsonu itibari ile 22 adet banka ve finans kuruluşu, 8 adet sosyal güvenlik kuruluşu, TEDAŞ, 22 adet belediye, 24 adet telekomünikasyon kuruluşu, 8 adet sigorta kuruluşu, 22 adet kamu-kurum ve kuruluşu olmak üzere toplam 107 kurum ve kuruluşla işbirliği sağlanmıştır. Bu sayı 2009 yılı itibariyle artmış olup 130’a ulaşmıştır.
PTT Genel Müdürlüğü’nün verdiği hizmetlerden bazılarının son üç yıla ait işlem sayıları şu şekildedir;
-Çek ve havale yurtiçi kabul sayısı; 2006 yılında 24.485 bin, 2007 yılında 29.056 bin, 2008 yılında 31.644 bin
– PTT Kargo hizmeti; 2006 yılında 1.142.000, 2007 yılında 1.310.000, 2008 yılında 2.428.000
-Kapıdan kapıya teslim servisi; 2006 yılında 154.00, 2007 yılında 318.459, 2008 yılında 519.643
–Posta gönderi sayıları da yıllar itibariyle artmaktadır. Resmi rakamlara göre genel olarak posta gönderileri 2003 yılında 953.650.000 iken bu rakam 2008 yılında 1.194.732 olmuştur.
3- Finansman kararnamesinin 9 maddesinin 1, 2 ve 3. fıkraları fazla çalışma saatlerini düzenlemiştir. Düzenleme şu şekildedir.
“MADDE 9- (1) Teşebbüsler, 2009 yılında fiilen kullandıkları fazla çalışma saatini (saat/yıl) aşmayacak şekilde 2010 yılında da fazla çalışma yaptırabilirler.
(2) Gerekli görüldüğü takdirde, ilave fazla çalışma süresini 2009 yılı gerçekleşmesinin yüzde onu (% 10) kadar artırmaya teşebbüs yönetim kurulu yetkilidir. Bu kapsamda yapılan artırımlar 10 iş günü içinde gerekçeleri ile birlikte Müsteşarlığa ve ilgisine göre Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirilir.
(3) İlave olarak kullanılan yüzde onluk (% 10) artırımın yeterli olmaması halinde, teşebbüslerin ayrıntılı analiz ve gerekçeleriyle başvurmaları ile ilgisine göre Müsteşarlık veya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı fazla çalışma iznini 2009 yılı gerçekleşmesinin yüzde on (% 10)’una kadar artırmaya yetkilidir.
(4) Ürün alım kampanya faaliyetleri rekolteye bağlı olarak değişiklik gösteren kuruluşlarda ilave yüzde on (% 10) sınırı kuruluşun alım öngörülerindeki artış dikkate alınarak Müsteşarlıkça yeniden belirlenebilir.”
PTT Genel Müdürlüğü personeli 399 sayılı KHK’ye tabi olarak çalışmaktadır. 399 sayılı KHK’nin 20. maddesinde haftalık çalışma süresinin 40 saat olduğunu düzenlenmiştir.
“Madde 20 – Sözleşmeli personelin, haftalık çalışma süresi 40 saattir. İş ve işyerinin çalışma şartları dikkate alınarak tatil ve çalışma günleri, günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerdeki çalışma şekillerinin tespitine teşebbüs veya bağlı ortaklıkların yönetim kurulları yetkilidir. “
399 sayılı KHK’nin 30. Maddesi ise fazla çalışma saatlerini düzenlemektedir.
Madde 30 – Sözleşmeli personele;
a) Zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere, normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yaptırılacak fazla çalışmalar karşılığında bütçe kanunlarında belirlenen miktarlarda saat başı fazla çalışma ücreti ödenir. Ancak aylık olarak, fazla çalıştırma yaptırılacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının% 5’ini; personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin % 15’ini geçemez.
(Ek :15/3/1990 – KHK – 408/1 md.) Mal ve hizmet üretiminde darboğaz yaratılmaması bakımından kritik görevlerde bulunan sözleşmeli personel için, teşebbüs veya bağlı ortaklığın teklifi, Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü ve ilgili Bakanın onayı ile toplam fazla çalışma süresi belirtilmek suretiyle% 5 oranının üzerinde de fazla çalışma yaptırılabilir.”
Yukarıdaki maddeler incelendiğinde finansman kararnamesinin 9. maddesindeki fazla çalışmaya ilişkin düzenlemenin 399 sayılı KHK’nin 20. ve 30. maddesine aykırı olduğu görülecektir.
399 sayılı KHK’ye göre sözleşmeli personele ancak zorunlu ve istisnai hallerde fazla çalıştırma yaptırılır. Bu zorunlu ve istisnai haller de bile “Ancak aylık olarak, fazla çalıştırma yaptırılacak personel sayısı kurumun sözleşmeli personel sayısının% 5’ini; personel başına ödenecek fazla çalışma ücreti toplamı da ilgililerin temel ücretlerinin % 15’ini geçemez.” hükmü ile personelin kuralsız bir şekilde fazla çalışma yaptırılarak mağdur edilmesinin önüne geçilmek istenmiştir. Bu %5 oranının üzerine çıkılabileceği, bunun da “Mal ve hizmet üretiminde darboğaz yaratılmaması amacıyla” ve Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü ve ilgili Bakanın onayı ile olabileceği düzenlenmiştir.
Ancak zorunlu ve istisnai hallerde fazla çalışma yaptırılabilecekken iptalini talep ettiğimiz düzenlemede “gerekli görüldüğü takdirde” gibi belirsiz bir ifade kullanılarak gerek 399 Sayılı KHK’deki gerekse fazla çalışmaya ilişkin diğer mevzuattaki fazla çalışma yaptırılma amacının dışına çıkılmıştır. Ayrıca fazla çalışma süresinin artırma yetkisi teşebbüslerin Yönetim Kurulu’na verilmiştir.
2009 yılında PTT Genel Müdürlüğü’ne hangi kriterler çerçevesinde fazla çalışma saatinin belirlendiği bilinmemektedir. Örneğin 2009 yılında kesin olmayan bilgilere göre PTT’ye 900.000 saat fazla çalışma yetkisi verilmiştir. Ayrıca iptalini talep ettiğimiz 9. maddedeki düzenleme ile teşebbüs yönetim kurullarına 2009 yılında verilmiş olan fazla çalıştırma yetkisini % 10 artırma yetkisi verilerek personelin mağduriyetine yol açılmıştır.
Hizmetlerin sürdürebilmesi için iş gücü tespiti yapılarak yeterli sayıda personel istihdam etmek yerine mevcut personeli fazla çalıştırarak hizmet açığı kapatılmak istenmektedir.
PTT Genel Müdürlüğü ortalama 28.000 çalışanından 12.500 kişisi dağıtıcı olarak çalışmaktadır. Bu dağıtıcılar kurum çalışanının % 40 ına tekabül etmektedir. Ancak kurum Dağıtıcıların tamamına yakınını haftada 5 gün değil 6 gün çalıştırmaktadır ( Cumartesi günleri tam gün). Ulusal bayram ve resmi tatillerde de Dağıtıcılar gönderilerin vatandaşa ulaştırılması gerekçesi ile çalıştırılmaktadır. Personel yetersizliği nedeniyle yıllık izinleri de kullandırılmamaktadır.
Oysa 657 Sayılı Kanun ve 399 Sayılı KHK çalışanların haftalık mesaisini 40 saat olarak belirlemiştir. 40 saatin dışındaki tüm çalışmalar fazla çalışma olarak nitelendirilmektedir. Oysa PTT genel müdürlüğü 6. Gün adı altında çalışanları çalıştırmakta ve bunun karşılığında (ayda 4 gün fazla çalışma karşılığında) çalışanlara III. Düzey olarak sadece ve sadece 45 TL fark ödemektedir. Bu 45 TL’den vergiler kesildikten sonra aldıkları net ücret 40 TL’ nin altına düşmektedir. Bu da yetmiyor gibi Dağıtıcılar ve gişe memurları bu çalışma saatleri dışında da fazla çalıştırmaya bırakılmaktadır.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda finansman kararnamesinin çalışanları korumadığı ortaya çıkmaktadır. Bakanlar Kurulu kararı ile bir yandan kurumdan ayrılan personelin %10 kadar personel alınır kriteri getirilmiş bir yandan da bir önceki yılın fazla çalıştırma saat miktarını % 10 artırma yetkisi verilmiştir. Nitekim bu uygulama ile çalışanlar her geçen yıl daha çok fazla çalıştırmaya tabi tutulmuş olmaktadır.
Fazla çalışmaya ilişkin düzenleme Anayasanın 18. maddesine de aykırıdır. Anayasanın 18. maddesinde “Angarya yasaktır” düzenlemesi yapılmıştır.
Bakanlar Kurulu kararının 9. maddesinin 1, 2. ve 3. fıkralarındaki düzenleme gerek Anayasaya gerekse fazla çalışma ile ilgili düzenlemeleri içeren kanun ve kanun hükmünde kararnameye aykırı olup iptalini talep ediyoruz.
4- Bakanlar Kurulu kararı “2010 yılında kamu işletmelerinin, ülkemiz kaynaklarını etkin ve verimli kullanmak suretiyle işletmecilik faaliyetlerini yerine getirmelerini ve kendi değerlerini azami düzeye çıkartmalarını sağlayacak strateji ve yöntemleri belirlemek” amacı ile çıkarılmış olmakla birlikte işletmelerin durumları, personel sayısı ve çalışma koşulları değerlendirilmeden genel düzenlemelere yer vermiştir.
İptalin talep ettiğimiz düzenlemeler yukarıda da açıkladığımız gibi, PTT Genel Müdürlüğü personeli açısında hak kayıplarına ve mağduriyete yol açacak düzenlemeler olup, kamu yararı ve hizmet gerekleri ilkelerine aykırıdır. Ayrıca fazla çalışmaya ilişkin düzenleme bu konudaki mevzuat hükümlerine de aykırıdır. Her işletmenin özgül durumu değerlendirilerek hak kaybına yol açmayacak, mevcut yasalara da uygun düzenlemeler yapılması gerekirken genel bir düzenleme ile hukuka aykırı karar alınmıştır.
Yukarıda açıkladığımız sebepler dikkate alındığında, iptalini talep ettiğimiz Bakanlar Kurulu kararının 4. maddesinin 1. fıkrası ve 9. maddesinin 1, 2. ve 3. fıkraları hukuka aykırı olup telafisi güç zararlara yol açacak niteliktedir. B nedenle öncelikli olarak yürütmenin durdurulması kararı verilmesini talep ediyoruz.
